Genel Bilgi

Bel ağrısı, doktor ziyaretlerinin oldukça yaygın bir nedenidir ve zamanında çözüm bulunmadığında yaşam kalitesini ciddi şekilde bozan bir rahatsızlıktır. Kaza, yaralanma ve ağır kaldırma gibi nedenlerle akut (birdenbire/aniden) gelişebilir. Zayıf vücut mekaniği ile ortaya çıkan, kasların veya bağların zorlanmaları veya incinmesi sonucu oluşan rahatsızlıktır. Lumbago da denilen bel ağrısı, bel civarında meydana gelen tüm ağrıları kapsar.

Çoğu akut bel ağrısı bir ya da iki hafta içinde ağrı kesiciler ve evde tedavi ile iyileşebilir. Ancak kronik ağrılar daha uzun sürer ve problemin kaynağına göre fizik tedavi, ameliyat, egzersizler ve destekleyici tedavi yöntemleri gerekebilir.

Bel ağrıları akut ve kronik olmak üzere iki gruba ayrılır. Akut bel ağrıları birkaç hafta içerisinde geçer. Ağrı 3 aydan uzun sürerse kronik (müzmin) bel ağrısı denir. 72 saatten uzun süren bel ağrısı varsa mutlaka doktora başvurulmalıdır.

Akut Bel Ağrısı Nedenleri

-Yüksekten düşme, trafik kazası gibi yüksek enerjili kazalar,
-Yaşlılarda kemik yoğunluğunun azalmasına bağlı olarak düşük enerjili travmalarla kırık oluşması,
-Belde çok fazla stres (yüklenme) oluşturan ani hareketler,
-Yanlış duruş (kambur veya eğri duruş) ve/veya saatler boyunca hareketsiz bir şekilde oturmak sakıncalıdır. Hareketsiz ve kambur oturulduğunda beldeki kaslar gevşek bir pozisyon alır. Bu kasların gevşek pozisyonu omurları yeterince desteklememeleri anlamına gelir. Bu şekilde hem omurların yıpranma süreci hızlanır, hem de disk yırtılma ve kaymalarına yol açılır.
-Ağır bir cismi kaldırmak,
-Spor yaralanmaları,
-Ters yapılan hareket disk yaralanmalarına neden olabilir.

Kas Kökenli Ağrılar (Mekanik bel ağrısı)

Ağrılarının yüzde 90’ı mekanik bel ağrısı denilen kas kökenli ağrılardır. Bu ağrılarda radyolojik bulgu yoktur. Normalden fazla yapılan bir aktivite sonucu, bel bölgesindeki kaslarda gerilme olabilir. Eşya taşımak, bavul taşımak ya da uzun bir yolculuk sonrası beliniz ağrıyabilir. Kasların veya bağların çok fazla gerilmesi ve yırtılması bel ağrısının en yaygın nedenleridir. Bu tip bel ağrısı akut olarak aniden gelişir ve uzun süreli değildir. Ancak son derece şiddetli olabilir. Ayrıca mevsim değişiklikleri (üşütmek), hava akımında kalmak, gibi etkenler de bu kasların tutulmasına ve bel ağrısına yol açabilir. Bu tip ağrılar biraz dinlendikten sonra geçer. Karın kasları zayıf olduğunda, onların tembelliğini örtmek için bel bölgesindeki kaslar devreye girer. Ancak bu kez de bele ekstra yük biner. Bu da bel ağrısına neden olabilir.

Kronik Bel Ağrılarının Nedenleri

Mekanik ve Dejeneratif Nedenler

Mekanik nedenler; lumbalizasyon (lomber bölgede bir vertebranın sakrumdan ayrılarak lomber gruba katılması), sakralizasyon (lomber bölgede bir vertebranın sakral kemik grubu ile birleşmesidir), disk hernileri (fıtıkları) ve zayıf kaslara bağlı bel ağrıları gibi nedenlerdir.

Dejeneratif nedenler ise dokuların yaşlanmasına ve başka nedenlerle yapısının bozulmasına bağlı nedenler ile kireçlenmeleridir.

Mekanik ve dejeneratif nedenli bel ağrılarında; genel olarak, istirahatle azalan, hareketle artan, çoğu zaman sıcakla azalan, soğukla artan, pozisyona bağlı olarak artan veya azalan, sabahları kısa süreli tutukluk oluşturan ağrı görülür. Kan tahlillerinde bozulma olmaz.

Omurga Kırığı
Omurga kırıkları genellikle bir trafik kazası, spor kazası veya yüksekten düşme gibi talihsiz olaylar sonucu oluşur. Yaşla birlikte kemik erimesi (osteoporoz) görülen kişilerde de kemiklerin zayıflamasına bağlı olarak omurga kırığı meydana gelebilir. Eğilme veya öksürme gibi hafif zorlamalarla bile kırılmaya neden olabilir.

Stres kırığı; alt bel bölgesinde artmış hareketlilik sonucu tekrarlayan mikrotravmalar ile spondilolizis adı verilen stres kırıkları gelişebilir. Uzun süre iyileşmeyen bu kırıklar gençlikte genellikle ağrılı iken, erişkin hayatta sorun yaratmayabilir. Oluşan bu stres kırıkları nedeniyle bir üstteki omur alttakine göre öne doğru yer değiştirerek bel kaymasına sebep olabilir. Bel kayması stres kırıkları dışında başka nedenlerle de ortaya çıkabilir.

Bel Fıtığı (Disk hernisi)
Bel fıtığı, siyatik ya da disk hernisi adlarıyla da bilinir. Halk arasında her bel ağrısı bel fıtığı olarak bilinse de bel ağrılarının %5’ini teşkil eder. Ağır kaldırma, zorlayıcı hareketler veya bir kaza sonucu, omurlar arasındaki disklerin bozulması ya da yırtılması sonucu omurlar arasındaki bağ dokusu dışarı çıkar ve bel fıtığı meydana gelir. En sık olarak 4-5. bel omurlarının hizasında ortaya çıkar ve o bölgede sinir sıkışmasına sebep olur. Fıtık nedeniyle bölgedeki bacağa giden sinirlerin sıkışması, bel ağrısına ve zamanla topuğa kadar inen şiddetli ağrılara yol açabilir bu duruma siyatalji denir. Ağrı ile bacakta uyuşma, karıncalanma şikayetleri gelişebilir.

Bel Kayması (Spondilolistesis)
Omurgayı oluşturan kemikler düz bir çizgi şeklinde ardı ardına sıralanır. Zorlama, düşme, kaza nedeniyle veya yaşa bağlı olarak omurlar bu düz çizgiyi bozup, bir omur alttaki omurun önüne doğru kayabilir. Bu duruma bel kayması denir. Bir omurun diğer omur üzerinde öne doğru kaymasıdır. Bel fıtığından farklıdır. Omurların kayması sinirler üzerinde baskı veya gerilme yaratır. Bu da bel ve bacak ağrılarına yol açar. Ağrı belin iki yanında ve iki bacakta birden hissedilebilir. %80’i L5-S1 arasında olur.

Bel kayması olan kişiler belli bir mesafeyi yürürken bel ve bacak ağrısı yüzünden sık sık durmak isterler. Ağrının yanı sıra bacaklarda uyuşukluk, yanma ve kramp meydana gelir. Ayakta durmak şikayetleri arttırır. Bel kayması farklı derecelerine göre korse, fizik tedavi ya da cerrahi müdahale ile tedavi edilebilir.

Dejeneratif Disk Hastalığı ve kireçlenme (Lomber spondiloz)
Omurlarda ve diskteki genel dejenerasyona spondiloz denir. Disklerin zamanla içerdiği suyu kaybetmesi ve dayanıksızlaşmasına dejeneratif disk hastalığı denir. Bel ağrısına neden olur. Kireçlenmenin bir yaşlanma ve yıpranma hastalığı olduğu görüşü yaygındır. Eklemlerde uzun dönemde meydana gelen yıpranmalar, vücudun fiziksel baskılara karşı daha dayanıksız olmasına yol açar. 60 yaşından sonra tamamen normal bir omurgaya nadiren rastlanır. Yaşlılıkla birlikte oluşan kireçlenme (dejeneratif değişiklikler), pek çoğumuzu etkiler ve zamanla oluşan bu aşınma sorunu, bel bölgesini kapsayan ağrılar meydana gelebilir.

*Faset eklemlerde dejenerasyon, Faset eklemlerdeki genişleme bazen omurilik sinirlerini omurilik kanalında çıktığı noktalarda sıkıştırabilir. Bu da ağrıya sebep olur. Sinir sıkışması olmasa bile belin arkaya bükülmesi sırasında veya belin sağa sola eğilmesi sırasında ağrı olur. Ağrı genellikle bacakta dizlerin altına yayılmayan özelliktedir.

Lomber Spinal Stenoz (Lomber dar kanal)
Hastaların büyük kısmı 50 yaşın üzerindedir. Omurga içerisinde sinir köklerinin bulunduğu kanala omurilik kanalı denir. Fıtıklaşmış diskin sıkıştırması, bel kayması, omurga kemikleri arasındaki bağ ve kapsüllerin kalınlaşması sonucu omuriliğin içerisinden geçtiği kanal daralır. Buna dar kanal/spinal stenoz denir ve bel ağrısına neden olur. Hareket, yürüme sırasında ağrı, uzun yürüme sonrası ağrıya ve bacakta oluşan güçsüzlüğe bağlı olarak topallamaya sebep olabilir. Şikayetler dinlenmekle geçer.

Hasta, belli mesafe yürüdükten sonra bacaklarında kuvvet veya his kaybı gelişmesi ya da uyuşma, karıncalanma olmasından yakınır. Öne eğilmek ve oturmak kanal çapını genişlettiği için şikayetler azalabilir. Dinlenen hasta belli mesafe yürüdükten sonra şikayeti tekrar edecektir. Hastalar, gerçekten soğuk olmadığı halde bacaklarının soğuk olduğundan yakınır.

Omurgada Gelişen Deformiteler
Skolyoz (omurga eğriliği) ve kifoz (kambur) gibi omurga şekil bozuklukları omurganın ağırlık merkezini bozar. Eklem aralarında aşırı yüklenme bel ağrısına neden olur.

Fibromiyalji
Vücutta yaygın ağrı ve hassasiyet sebebi olan fibromiyalji hastalığı bel ağrısı nedenlerinden biridir. Kaslardaki tetik nokta denen ağrılı noktalar bele yayılan ağrıya neden olabilir ve bel fıtığında görülen ağrı ile karışabilir.

Sakroileit
Leğen kemiklerinin kuyruk sokumu ile yaptığı eklem bölgesinden kaynaklanan ağrılar bel bölgesinde ağrıya sebep olur. Eklem üstüne bastırmakla tespit edilen hassasiyet, özel muayene yöntemleri ve eklem grafileri ile tanı konur.

İç Organlardaki Rahatsızlıklar
Bel bölgesine yakın pankreas, böbrek, bağırsak, karaciğer benzeri organlardaki rahatsızlıklar ve eklem hastalıkları bel ağrısına neden olabilir. Böbrek taşı, böbrek enfeksiyonu, yumurtalık iltihabı, prostat hastalığı gibi bazı hastalıklar bel ağrısında araştırılmalıdır.

Bel Ağrılarının İnflamatuvar (İltihabi) Nedenleri

İnflamatuvar terimi ile iltihaplı tutulumlar ifade edilmektedir. İltihaplı romatizmalar (ankilozan spondilit, romatoid artirit), enfeksiyona bağlı nedenler (brusella, tüberküloz), kansere bağlı tutulumlar iltihabi nedenlerdendir.

İltihaplı Romatizmalar
Ankilozan spondilit, romatoid artrit gibi, artrit yapan hastalıklar bel ve kalça bölgesindeki eklemleri tutabilir. Bel bölgesinin tutulmasına spondiloartropati denir. Spondiloartropatinin farklı türleri vardır.

Enfeksiyona Bağlı Nedenler
Brusella, tüberküloz, bakteri, mantar gibi,

Tümöral Oluşumlar
Omurgayı veya yakın çevresindeki dokuları tutan iyi veya kötü huylu tümörler veya başka dokularda başlayıp kemiğe sıçrayan kanserler de inflamatuar lezyonlar grubuna girmektedir.

İnflamatuvar nedenlere bağlı tutulumlarda genellikle ağrının istirahatle rahatlamaması (hatta bazen daha da artması), geceleri artan ağrılar ve yataktan kalkıp hareketlenince bir süre sonra ağrıların nispeten azalması, sabah tutukluğunun uzun sürmesi (yarım saatten fazla), aşırı sıcak uygulamaları ile ağrının olumsuz etkilenmesi söz konusudur. İnflamatuvar nedenlere bağlı tutulumlarda kan tablosunda da bozulma söz konusu olabilir ve iltihaplı tutulumu gösteren bazı bulgular kan tahlillerinde tespit edilebilir. Görüntüleme yöntemleri tanıda oldukça yardımcıdır.

İltihabi nedenlere bağlı bel ağrılarında ağrı istirahatle artar. Gece ağrı artar ve yataktan kalkıp hareketlenince ağrı azalır. Yarım saatten fazla süren sabah tutukluluğu olur. Sıcak uygulamalarında ağrı artar. Kan tahlillerinde iltihabı gösteren tetkiklerde (sedimantasyon, CRP gibi) bozulmalar olur.

*Ankilozan Spondilit
İltihaplı romatizma türü olan ankilozan spondilit, daha çok anne veya babadan geçen ve genç yaştakileri etkileyen, genetik bir rahatsızlıktır. Bağırsak ve idrar yolu enfeksiyonları ve sedef hastalığı, ankilozan spondiliti tetikleyebilir. Vücuttaki eklemleri, sırt ve boynu da etkileyebilir ancak en büyük belirtisi iltihabi bel ağrısıdır. Özellikle uzun süre hareketsiz kalındığında artan bir ağrıdır. Hastalar, gece uyurken hareketsizlikle başlayan bel ağrısını, sabah uyandıklarında yoğun bir şekilde hissederler. Uyandıktan sonra bel tutukluğu birkaç saat sürebilir. Bu ağrıya dinlenmek değil hareket etmek iyi gelir. Sırt ve boyun ağrıları diğer belirtiler arasındadır.

Bel Ağrısında Tanı

Hastanın Hikayesi (Tıbbi Geçmişi)

Bel ağrısının bazı özellikleri hastalığa yönelmeye yardımcı olur. Bel ağrılarının fiziksel aktivite ile şiddetlendiği, istirahatle hafiflediği ise en çok görülen belirtilerden birkaçı sayılır. Bu özellikler; ağrının süresi, dinlenmekle ya da yürümekle artması, ağrının bir tarafa yayılımının olması, ağrının sürekli veya aralıklı olmasıdır. Bel ağrısı, ağrıma, acıma, yanma veya batma şeklinde, keskin veya künt hissediliyor olabilir.

Fizik Muayene

Omurganın genel görünüşüne bakılarak, doğumsal anomaliler, omurga eğrilikleri, ağrıya bağlı eğrilikler veya tutulmalar saptanır. Öne eğilmekle, yanlara eğilmekle, sağa sola dönmekle ağrı olup olmadığı, omurgadaki hareket aralığı, bacak gücü ve uyuşma olup olmadığı değerlendirilir. Hastanın parmak uçlarında ve topuklarının üstünde yürümesi istenerek ilgili kaslarda kuvvetsizlik olup olmadığı saptanır. Muayene yöntemleri ile ağrının bel omurları ve disk kaynaklı mı olduğu yoksa bel kaslarından, sakroilyak eklemden veya kalça ekleminden mi kaynaklandığı anlaşılmaya çalışılır.

Fizik muayenede bacağa giden sinirlerde sıkışma olduğunu anlayabilmek için aşağıdaki testler yapılabilir.

Laboratuvar Testleri

Kan Testleri
İltihaplanmadan şüphelenildiğinde CRP ve sedimantasyon hızı bakılır.
İdrar Testleri
Böbrek ile alakalı bir hastalık düşünülüyor ise tam idrar tahlili ve ultrason istenebilir.

Radyolojik Görüntüleme

Röntgen
Omurgada kırık ya da kayma olup olmadığını, kireçlenme durumunu veya omurgada deformite (şekil bozukluğu) olup olmadığını görmek için radyolojik inceleme yapılır. Omurgadaki düzensizlikler de tespit edilebilir.

Bilgisayarlı Tomografi (BT)
Bilgisayarlı tomografi, disk rüptürü (yırtılması), spinal stenoz, tümör gibi röntgenin iyi gösteremediği durumlarda kullanılır. Kemik yapıyı çok iyi gösterir.

Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI)
Diskler, kaslar, bağlar, sinirler ve kan damarlarının görüntülenmesi için, manyetik rezonans görüntülemeden faydalanılır. BT den farklı olarak kemiğin yanında kas, tendon ve bağları iyi gösterir. Enfeksiyon, tümör ve disk herniasyonundan (bel fıtığı) şüphelenildiğinde çekilir.

Elektromiyografi (EMG):
Sinir iletimini ölçmede kullanılır. Ağrının kas veya sinirden kaynaklandığını ayırmada yararlıdır. Sinirden kaynaklanan ağrılarda hangi seviyede bir sıkışma olduğu bu yöntemle belirlenir.

Bel Ağrılarında En Sık Rastlanan Rahatsızlıklar

- Yumuşak doku travması (mekanik ağrı)
- Miyofasyal ağrı sendromu-fibromiyalji
- Disk hernisi
- Faset sendromu
- Spinal kanal darlığı
- Spondilolizis - spondilolistesis
- Spondiloartropati - iltihaplı omurga romatizması
- Kırık
- Enfeksiyon

Bel Ağrılarının Yaşa Göre Nedenleri
20 yaşına kadar; spondilolizis, Scheurmann hastalığı,
20-60 yaş arası; disk patolojileri,
60 yaş üstü; bel omuru kanal darlığı (stenoz), kompresyon kırığı,

Bel Ağrısında Tedavi

Medikal Tedavi

Dinlenme
Yatak istirahati en az tutulmalı ve günlük yaşam aktivitelerine devam edilmelidir. İstirahat süresi konusunda, görüş birliği yoktur. Akut ağrılarda hastanın dayanabildiği ölçüde aktif kalması önerilir. Aktivitenin devamı, kan akımını hızlandırır, inflamasyonu ve kas gerginliğini azaltır. Beliniz ağrıdığı zaman yataktan çıkmak istemeyebilirsiniz. Çünkü 2-3 günden fazla yatak istirahati kas gücü ve esnekliğini azaltarak ağrıyı artırabilmektedir.

Uzun süreli istirahatle bel bölgesinde kas gücü haftada %15 oranında azalır. Sırt kasları, karın kaslarından daha çok etkilenir.
Sinirlere bası bulgusu yoksa ağrı kesici, kas gevşetici ve yatak istirahati (5 günü geçmeyen) önerilir.

Soğuk/Sıcak Uygulaması
Kastan kaynaklanan bel ağrılarında kasların gevşetilesinde ve kan akımının artmasında bölgeye sıcak uygulama yararlıdır. İltihaplanmadan kaynaklanan ağrılarda bölgeye soğuk uygulama faydalıdır. Bel ağrısı ve sırt ağrılarından kurtulmanın en etkili yöntemlerinden birisi soğuk veya sıcak kompres uygulamalarıdır.

Egzersiz esnasında veya ağır bir yük kaldırırken meydana gelen zorlanmalarda etkilenen bölgeye buz uygulaması yapılabilir. Bu uygulama esnasında akut travmaya bağlı olarak gelişen iltihaplanma büyük ölçüde azalmaktadır. Soğuk uygulama ile yoğun bel ağrıları da kolaylıkla giderilebilmektedir. Buz bölgeye konulduktan sonra 20 dakika boyunca ara verilmeden tutulması gerekir. Ani zorlanmalarda ilk 48-72 saatte akut uygulama soğuk kompres ile sonraki dönem uygulamaları ise sıcak kompres ile yapılmalıdır. Günde 4-5 kez yapılabilir.

Medikal Tedavi
Bel ağrılarında kullanılan medikal tedaviler genellikle ağrıyı azaltacak lokal anestezi etkili kremler ve ağrı kesici ilaçlardır.
Dejeneratif/mekanik bel ağrılarında bölgesel olarak az çok bir enflamasyon veya ödem vardır. Bu durum ise ağrıya yol açar. Dolayısıyla, özellikle yeni oluşmuş bu tür rahatsızlıklarda antienflamatuvar ilaç tedavisini bir süre vermek gerekli olabilir. Hatta bazı durumlarda bilinen en iyi antienflamatuvar ilaç olan kortizonu bile kullanmak gerekebilir. İlaçları kullanma süresi ise hastalığa göre değişecektir.
İlaç kesildikten birkaç gün sonra hasta kendini hala rahat hissediyorsa ancak o zaman bir düzelmeden bahsedilebilir. Hatta hasar görmüş bir dokunun eski haline kavuşması orta ve ileri yaş grubunda 3 ay sürebilir.

*Steroid olmayan anti-enflamatuar ilaçlar (NSAİİ); İbuprofen veya naproksen sodyum gibi NSAİ ilaçlar kas ve sinirlerden kaynaklanan ağrının dindirilmesinde kullanılır. Ancak fazla kullanımı ciddi yan etkilere neden olabilir.

*Kas gevşeticiler; Kas gerginliği ve spazmında kullanılır. Genellikle akut ağrılarda tercih edilir. Hafif ve orta dereceli bel ağrılarında kas gevşeticiler kullanılabilir.

*Topikal ağrı kesiciler; Bunlar ağrının olduğu bölgeye sürülen kremler veya merhemlerdir. Kas spazmını çözmede etkilidirler.

*Antidepresanlar; Amitriptilin gibi trisiklik antidepresanların düşük dozlarda kullanımı bazı kronik sırt ağrılarını hafifletebilir.

Antikonvülzanlar; radikülopatiden kaynaklanan bel ağrılarında kullanılabilir.

“Tedavi için belirtilen ilaç türevleri sadece bilgilendirme amaçlıdır. Doktor tavsiyesi olmadan hiçbir ilaç kullanılmamalıdır.”

*Enjeksiyonlar
Ağrıyı tetikleyen noktaya yapılan kortizon enjeksiyonları sinir kökleri etrafındaki iltihaplanmayı azaltarak ağrıyı hafifletebilir. Ancak genellikle etkisi birkaç ay sürer.

*Epidural steroid enjeksiyonlar
Düşük bel ağrısı ve siyatik tedavisi için yaygın olarak kullanılan kısa süreli bir seçimdir. Bu enjeksiyonlar, ağrıyı hafifletmek için inflamasyonu azaltarak etki eder. Enjeksiyonlar kısa süreli kullanım için tasarlanmıştır ve uzun vadede ağrıyı daha da kötüleştirebildikleri için uzun bir süre kullanılmamalıdır. Bu tedavi ile ağrı şikayeti geçen hasta bel sağlığı için çok önemli olan egzersizleri sorunsuz olarak uygulayabilir.

*Bel ağrısında seçici sinir blokları
Omurlar arasında yer alan faset eklemlerden kaynaklanan ağrılarda faset eklem içi steroid uygulaması ve faset eklem medial sinir bloğu ile ağrı tedavisi, son derece başarılı sonuçları olan girişimsel ağrı tedavi yöntemlerinden biridir. Tedavinin yanı sıra ağrının faset eklem kaynaklı olup olmadığının anlaşılmasına yarayan bir tanı yöntemi olarak da kullanılabilir.

Tens
Vücuda takılan pedlere düşük frekanslı elektrik verilerek ağrının hafifletilmesinde kullanılabilir.

Akupunktur
Yapılan bazı araştırmalar akupunkturun insanlarda ağrının önemli derecede azalmasını sağladığını belirtmektedir. Ancak altta yatan hastalığı tedavi etmez. Bel ağrısı ile başa çıkmada faydalı olabilir. Yine bazı çalışmalarda akupunkturun bel ağrısı tedavisindeki yeri tartışmalıdır. Bir çalışmada akupunktur uygulanan ve beline kürdan batırılan hastalardaki etkinlik benzer bulunmuştur. Sadece kas spazmına bağlı ağrısı olanlarda gevşeme için kuru iğne tedavisi uygulanabilir.

Korse
Kullanımı bel ağrılarında çoğu kez önerilmez. Çünkü tüm gün korse kullanmak bel kaslarını zayıf düşürür ve uzun dönemde olumsuz etki eder. Ancak yük taşımak gibi beli zorlayabilecek bir aktivitede bulunmanız gerekiyorsa, sadece bu tarz belirli işler sırasında kısa süreyle korse kullanmanız yararlı olabilir.

Masaj
Masaj uygulamaları ağrı açısından faydalı görülebilir kan dolaşımını arttırır, kasları gevşetir, tutukluğu azaltır. Depresyon, anksiyete ve uyku bozuklukları için de yararlıdır. Ancak esas problemi tedavi etmez. Bir destek tedavisi gibi kullanılabilir. Tedavi eden doktorun izni ile olmalıdır.

Cerrahi Tedavi

Son 20 yılda gelişen tanı ve tedavi teknikleri ile artık cerrahi girişim ihtiyacı %10 düzeyindedir. Bel ağrısı tedavisinde cerrahi uygulama çok sık tercih edilmez. Hastaların ameliyata gerek kalmadan bel sorunlarının üstesinden gelmeleri sağlanmıştır. Ancak aşağıdaki durumlarda gerekli görülürse cerrahi tedavi için değerlendirilmesi gerekmektedir.

- Bel ağrısıyla beraber herhangi bir bacak veya ayakta düşüklük, ciddi kuvvet kaybı, yürüyememe,
- Ani gelişen idrar veya dışkı kaçırma veya idrar, dışkı yapamama,
- Erkeklerde ani gelişen ereksiyon kusuru,
- Cerrahi müdahale genellikle omurga daralması (spinal stenoz) veya başka bir tedaviye yanıt vermeyen bel fıtığı gibi yapısal problemlerin tedavisinde tercih edilir.

Cerrahi girişim yöntemi seçilirken her hasta ayrı ayrı değerlendirilmeli ve o hastaya uygun teknik seçilmelidir.

Yapılan ameliyatlar:

* Vertebraplasti ve kifoplasti, osteoporoz ile ilişkili sıkışma ile daralan omurga kemikleri arasındaki mesafe bir balon yardımıyla eski haline döndürülür. Meydana gelen boşluk kemik çimentosu ile doldurulur.

* Dekompresyon ameliyatları, dekompresyon ameliyatında diskin bir kısmı veya bir kemik parçası çıkarılır.

* Mikrodiskektomi, küçük bir kesiyle fıtıklaşmış olan diskin alınması işlemidir.

* Laminektomi, sinirin geçtiği kanalın daralmasıyla ağrı ve uyuşukluğa neden olduğunda kemiğin lamina denen bir kısmı çıkarılarak baskı ortadan kaldırılır.

* Foraminotomi, sinirin çıktığı kanalı genişletme ameliyatıdır.

* Laminal füzyon ameliyatı, iki veya daha fazla vertebra arasındaki yumuşak doku çıkartılarak kemik ya da metal yerleştirilir. Zamanla kaynaşma sağlanarak omurga kemiklerinin hareketi stabilize edilmiş olur.

* İntradiskal elektrodermal tedavi, arka taraftan küçük bir kesi açılarak kateter yerleştirilir. Kateterden tel geçirilerek ısıtılır. Kollajenlerin güçlenmesi, tahrişin azaltılması hedeflenir.

* Lomber yapay disk ameliyatı, bu ameliyat daha hızlı iyileşme ve lomber füzyon ameliyatına göre omurgada daha fazla harekete imkan veren bir yöntemdir.

Bel Ağrısı Egzersizleri

Düzenli egzersiz yapmak ve sık sık yüzmek bel kaslarını güçlendirir ve ağrıyı önler.

Mümkün olduğu kadar kısa süre içinde normal yaşama dönmeye çalışılır. Basit yer egzersizleri ile başlanır. İki hafta içinde giderek aerobik egzersizlerine geçilir. Sırt ve karın kaslarını harekete geçiren germe hareketlerinden kaçınılmalıdır. İlk başta bel ağrısı belirtileri hafifçe tekrarlayabilir. Ağrı şiddetlenirse, farklı egzersizlere geçilmelidir.

Yürümek gibi basit egzersizler bile yararlıdır. Yüzme, havuz egzersizleri ve kaplıcalar da önerilebilmektedir.

Bel ağrılarının bir başka sorumlusu da zayıf karın kasları olabilir. Karın kasları zayıf olduğunda, onların tembelliğini örtmek için bel bölgesindeki kaslar devreye girer. Ancak bu kez de bele ekstra yük biner. Doğru duruş şekilleri ve düzenli egzersizle karın kasları kuvvetlendirebilir. Karın kaslarını güçlendirmek beli rahatlatmak açısından önemlidir.

Germe ve Çekme Hareketleri
Germe ve çekme hareketleri genel olarak bel ve sırt ağrısına iyi gelen egzersizler arasındadır. Hastanın sırasıyla ayak parmaklarına dokunma, kobra duruşu ve çocuk pozu gibi yoga hareketlerini en az 30 saniye boyunca bu pozisyonlarda kalarak gerçekleştirmesi gerekmektedir.

Bunların yanında çalışma koşullarınızın sağladığı ergonomik şartlar bel ağrılarının oluşumunda çok etkili olan diğer faktörlerdendir. Sıklıkla ofis çalışanlarında uzun süre aynı pozisyonda oturmaya bağlı olarak gelişen ağrılar, ergonomik standartların uygulanması ile önlenebilmektedir. Masada çalışan kişilerin monitöre olan uzaklığının en az 45 cm, sandalyede oturuş pozisyonunun ise dik durmayı sağlayacak biçimde olması gerekmektedir.

Merak Ettiklerimiz

Büyük Göğüsler Ağrıya Yol Açar Mı?

Büyük göğüsler vücudun ön kısmına daha fazla yük bindirerek omurganın öne doğru eğilmesini teşvik eder ve bel ağrısına neden olabilirler. Göğüslerin ağırlığını dengeleyecek, omurgaya destek olacak bir sütyen kullanılması bel ağrılarını hafifletecektir. Büyük göğüsler nedeniyle bel ağrısı çeken kadınların omurgayı dengelemesi için uygun bir sırt çantası kullanmaları daha dik durmalarına ve bel ağrılarından kurtulmalarına yardımcı olacaktır.

Gebelikte Bel Ağrısının Olması

Hamilelik döneminde hormonal değişiklikler olur. Bu hormon yükseldiğinde eklem bağlarında gevşeme olur. Bu dönemde mekanik artış ve bağlardaki gevşeme ile bel ağrıları olabilir. Alınacak tedbirlerle bu ağrılar azaltılabilir.

- Düzenli olarak yürüyüş yapılmalı,
- Ayakkabı topuğu 2.5 cm den küçük olmalı, tercihen dolgu topuk tercih edilmeli,
- Doktorun önerdiğinden fazla kilo alınmamalı,
- D vitamini ve kalsiyum desteği alınmalı,
- Yatarken sırt üstü yatıldığında belde yüklenme fazla olur ve ağrıya neden olur. Belde ağrıyı azaltmak için yan yatmaya özen gösterilmeli ya da diz altına yastık konmalı,
- Vücudun normal duruşunu korunmalı,
- Uzun saatler aynı pozisyonda kalmamalı, pozisyon değiştirilmeli,
- Sandalye veya koltukta oturulduğu sırada bel yastığı kullanılmalı,
- Solunum egzersizleri yaparak kaslar gevşetilmeye çalışılmalı,

Çanta Bel Ağrısına Yol Açar Mı?

Uzun süre taşınan aşırı dolu bir çantayı taşımak beli zorlayabilir. Taşınan ağırlık miktarı azaltılırsa omurga üzerindeki olumsuz etki azalabilir. Aşırı yüklü okul çantaları da çocuklar da bel ağrısına neden olabilir.

Giderek Artan Bel Ağrısında Dikkat Edilmesi Gerekenler

- Tüm gün ayakta iseniz alçak topuklu ayakkabılar giyilmeli,
- Ayakta ve otururken kambur durulmamalı,
- Çalışma masasının yüksekliği uygun olmalı,
- Fiziksel aktivitelerden önce ısınma hareketleri yapılmalı,
- Yaylı ortopedik yatak tercih edilmeli,
- Oturma pozisyonunda bel kavisini sağlamak için minder kullanılmalı,
- Uzun süre oturma ve ayakta kalmak bele ağrı verebileceğinden, 45 dakika aynı pozisyonda kalınacaksa 10 dakikada bir farklı pozisyona geçilmeli,
- Eğilerek bir şey kaldırmamalı,
- Ağır kaldırılmamalı,
- Fazla kilolu ise zayıflamalı,
- Sigara içiyorsa bırakmalıdır.

Bel Ağrıları